هر آنچه باید درباره دیابت نوع 2 بدانید؛ علل، علائم و روش های درمان - وبلاگ کلاس 6

به گزارش وبلاگ کلاس 6، دیابت یک بیماری مزمن است که در آن، میزان قند (گلوکز) در جریان خون افزایش پیدا می نماید. هورمون انسولین به رساندن قند از خون به سلول ها یاری می نماید. سلول جایی است که از قند به عنوان انرژی استفاده می گردد. در این مقاله از خبرنگاران مگ به آنالیز علائم دیابت نوع 2 و علل، درمان ها، رژیم غذایی، عوامل خطر، نحوه تشخیص و روش های پیشگیری از آن می پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید .

دیابت نوع 2 چیست؟

در دیابت نوع 1 بدن نمی تواند انسولین فراوری کند. اما در دیابت نوع 2، که رایج ترین نوع دیابت است، سلول های بدن نمی توانند مثل همواره به انسولین واکنش نشان دهند. در مراحل بعدی این بیماری، ممکن است بدن نتواند انسولین کافی فراوری کند.

دیابت نوع دو در صورتی که کنترل نگردد، می تواند سبب افزایش مزمن سطح قند خون شده و از این طریق، منجر به بروز علائم و عوارض خطرناکی گردد.

علائم دیابت نوع 2 چیست؟

در دیابت نوع دو، بدن نمی تواند به طور موثر از انسولین برای رساندن گلوکز به سلول ها استفاده کند. این مسئله سبب می گردد بدن به منابع انرژی جایگزین در بافت ها، عضلات و اندام تکیه کند. این واکنش می تواند منجر به علائم مختلفی گردد.

دیابت نوع 2 می تواند به آهستگی پیشرفت کند. زمانی که بیماری پیشرفت می نماید، علائم هم شدیدتر و به طور بالقوه خطرناک تر می شوند. علائم این بیماری ممکن است خفیف باشند، که همین موضوع باعث می گردد در ابتدای بیماری مورد غفلت قرار بگیرند. علائم و نشانه های اولیه دیابت نوع 2 عبارتند از:

• احساس گرسنگی مداوم
• بی حالی
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن
• تشنگی مفرط
• تکرر ادرار
• خشکی دهان
• خارش پوست
• تاری دید

اگر قند خون بدن برای مدت طولانی بالا باشد، علائم زیر می توانند رخ دهند:

• عفونت قارچی
• بریدگی ها و کبودی هایی که دیر بهبود پیدا می نمایند
• بروز نواحی تیره روی پوست (بیماری پوستی آکانتوزیس نیگریکانس)
• درد کف پا
• احساس بی حسی در اندام یا اعصاب نوروپاتی

اگر دو یا چند مورد از علائم بالا را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر دیابت درمان نگردد، می تواند جان تان را به خطر بیندازد.

• 11 نکته مهم در خصوص خواب که بیماران دیابتی نمی دانند

علل دیابت نوع دو

انسولین هورمونی است که به طور طبیعی در بدن فراوری می گردد. پانکرانس انسولین فراوری می نماید و هنگامی که غذا می خورید، آن را در بدن آزاد می نماید. انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول ها یاری می نماید . در سلول ها از گلوکز به عنوان انرژی استفاده می گردد.

اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، بدن تان نسبت به انسولین مقاوم می گردد و دیگر از این هورمون به طور موثر استفاده نمی نماید. این مسئله پانکراس را وادار می نماید تا بیشتر کار کند و انسولین بیشتری فراوری کند. این موضوع به مرور زمان می تواند به سلول های موجود در پانکراس آسیب برساند. در نهایت ممکن است پانکراس دیگر نتواند هیچ انسولینی فراوری کند. اگر بدن تان انسولین کافی فراوری نکند یا از آن به طور موثر استفاده نکند، گلوکز در جریان خون جمع شده و سبب نیازمندی بدن به انرژی می گردد.

پزشکان علت بروز این اتفاقات در بدن را به طور دقیق نمی دانند. شاید این شرایط به دلیل اختلال در عملکرد سلول های پانکراس یا پیغام رسانی سلولی رخ دهد.

در بعضی افراد، علت دیابت فراوری بیش از حد گلوکز توسط کبد است. همچنین ممکن است دیابت نوع 2 به دلیل استعداد ژنتیکی رخ دهد. چاقی هم یکی از مواردی است که می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش دهد. همچنین ممکن است یک محرک محیطی منجر به دیابت نوع دو گردد.

عوامل خطر دیابت نوع 2

ممکن است علت دقیق دیابت نوع 2 را ندانیم، اما این را می دانیم که بعضی عوامل می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

بعضی عوامل، مانند عوامل زیر، خارج از کنترل شما هستند:

• اگر خواهر، برادر یا والدین تان به دیابت نوع دو مبتلا هستند، احتمال ابتلای شما بیشتر است.
• ممکن است در هر سنی به دیابت نوع دو مبتلا شوید، اما خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن بیشتر می گردد؛ به ویژه زمانی که 45 سال تان می گردد.
• نژادهای آفریقایی-آمریکایی، لاتین ها، آسیایی-آمریکایی ها و آمریکایی های سرخپوست در مقایسه با افراد سفیدپوست در معرض خطر بالاتری هستند.
• خانم های مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

شاید بتوانید عوامل زیر را تغییر دهید:

• داشتن اضافه وزن به معنای داشتن چربی بیشتر در بافت ها است، که این مسئله سلول ها را نسبت به انسولین مقاوم می نماید. چربی اضافه در ناحیه شکم، بیشتر از چربی اضافه در پهلو ها و ران ها خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.
• اگر زندگی بی تحرکی داشته باشید، خطر ابتلای شما بیشتر می گردد. ورزش منظم سبب استفاده از گلوکز می گردد و به سلول ها یاری می نماید واکنش بهتری به انسولین داشته باشند.
• خوردن غذاهای ناسالم یا بیش از حد غذا خوردن می تواند سطح گلوکز خون را به شدت مختل کند.
• اگر قبلا دیابت بارداری یا پیش دیابت داشته اید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.

عوارض مرتبط با دیابت نوع 2

بسیاری از افراد می توانند دیابت نوع 2 را مدیریت نمایند. اگر این بیماری به درستی مدیریت نگردد، می تواند تمام اعضای بدن را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به عوارض خطرناکی گردد. بعضی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• مسائل پوستی، مانند عفونت های باکتریایی یا عفونت های قارچی
• آسیب عصبی یا نوروپاتی، که می تواند منجر به از دست دادن حس یا بی حسی و گزگز اندام و همچنین مسائل هاضمه مانند تهوع، اسهال و یبوست گردد.
• گردش خون ضعیف در کف پاها، که باعث می گردد بریدگی ها یا عفونت ها دیر بهبود پیدا نمایند. این شرایط می تواند منجر به قانقاریا و از دست دادن پا گردد.
• اختلال در شنوایی
• آسیب به شبکیه یا رتینوپاتی، که می تواند منجر به کاهش بینایی، گلوکوم (آب سیاه) و آب مروارید گردد.
• بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، تنگ شدن شریان، آنژین، حمله قلبی و سکته

هیپوگلیسمی (افت قند خون)

هیپوگلیسمی زمانی رخ می دهد که سطح قند خون پایین باشد. علائم این عارضه می تواند شامل لرز، سرگیجه و سختی در تکلم باشد. معمولا می توانید این عارضه را با خوردن فوری یک خوراکی یا نوشیدنی مانند آب میوه، نوشیدنی های بدون الکل یا آبنبات درمان کنید .

هایپرگلیسمی (افزایش قند خون)

هایپرگلیسمی زمانی رخ می دهد که سطح قند خون بالا است. علائم این عارضه شامل تکرر ادرار و تشنگی زیاد می گردد. ورزش کردن می تواند به کاهش سطح قند خون یاری کند.

عوارض دیابت نوع دو در طول دوره بارداری و بعد از آن

اگر هنگامی که باردار هستید دیابت دارید، باید شرایط خود را به طور دقیق تحت نظر داشته باشید. اگر دیابت به خوبی کنترل نگردد، عوارض زیر را به دنبال دارد:

• بارداری، وضع حمل و زایمان سخت
• آسیب به اندام در حال شکل گیری نوزاد
• چاق شدن بیش از حد نوزاد
• افزایش خطر ابتلای کودک به دیابت در طول زندگی اش

رژیم غذایی ویژه دیابت نوع 2

رژیم غذایی، یک ابزار مهم برای حفظ سلامت قلب و سطح قند خون در یک محدوده سالم است. این رژیم غذایی لزوما سخت یا ناخوشایند نیست. رژیم غذایی که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید دنبال نمایند، شبیه به رژیم غذایی همه افراد دیگر است.

نکات کلیدی این رژیم غذایی شامل موارد زیر می گردد:

• غذا و میان وعده را با برنامه و سر وقت بخورید .
• در رژیم غذایی تان مواد غذایی را بگنجانید که سرشار از مواد مغذی هستند و کالری های بی ارزش آن ها کم است.
• در غذا خوردن زیاده روی نکنید.
• برچسب روی مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید.

غذاها و نوشیدنی هایی که نباید بخورید

اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، باید بعضی غذاها و نوشیدنی ها را کم مصرف کنید یا به طور کامل از مصرف آن ها اجتناب کنید. از جمله:

• غذاهای حاوی چربی های اشباع
• غذاهای حاوی چربی های ترانس
• گوشت گاو
• غذاهای فرآوری شده
• سخت پوستان مانند صدف یا خرچنگ
• جگر
• روغن شیرینی پزی
• کیک و شیرینی
• تنقلات فرآوری شده
• نوشیدنی های قندی مانند آب میوه ها
• لبنیات پرچرب
• غذاهای شور
• غذاهای سرخ کردنی
• پاستا یا برنج سفید

غذاهایی که باید بخورید

کربوهیدرات های سالم می توانند فیبر مورد نیاز بدن را تامین نمایند. گزینه های غذایی مجاز برای افراد مبتلا به دیابت نوع دو عبارتند از:

• میوه
• سبزیجات فاقد نشاسته
• حبوبات، مانند لوبیاها
• غلات سبوس دار، مانند جوی دوسر یا کینوا
• سیب زمینی شیرین

مواد غذایی که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 بوده و برای سلامت قلب مفید هستند، عبارتند از:

• ماهی تن
• ماهی ساردین
• ماهی سالمون
• ماهی خال خالی (ماکارل)
• هالیبوت (لوزی ماهی)
• ماهی کاد

می توانید چربی های اشباع نشده سالم را هم از مواد غذایی زیر به دست بیاورید:

• روغن زیتون
• روغن کانولا
• روغن بادام زمینی
• بادام
• گردوی آمریکایی
• گردو
• آواکادو

اگرچه مواد غذایی بالا گزینه های سالمی برای تامین چربی هستند، اما کالری بالایی دارند. بنابراین در مصرف آن ها زیاده روی نکنید . به دنبال محصولات لبنی کم چرب باشید تا مصرف چربی خود را کنترل کنید.

• دیابت در دوران بارداری برای چه کسانی اتفاق می افتد؟

نحوه تشخیص دیابت نوع 2

مهم نیست که پیش دیابت (شرایطی که در آن قند خون تا حدودی بالاست ولی همه علائم دیابت در فرد وجود ندارد.) داشته باشید یا نه، در هر صورت اگر علائم دیابت را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید . پزشک می تواند اطلاعات زیادی از نمونه خون شما به دست بیاورد. مراحل تشخیص دیابت نوع 2 می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تست هموگلوبین A1C، که در آن مقدار متوسط گلوکز خون در طول دو یا سه ماه گذشته اندازه گیری می گردد. برای انجام این تست نیازی نیست ناشتا باشید. پزشک می تواند بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش، شرایط شما را تشخیص دهد.
• آزمایش پلاسما گلوکز، که برای انجام آن باید از 8 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. در این تست میزان گلوکز موجود در پلاسما اندازه گیری می گردد.
• آزمایش تحمل گلوکز خوراکی، که در آن از شما قبل، یک ساعت بعد و دو ساعت بعد از نوشیدن یک دوز گلوکز، خون گرفته می گردد. نتایج آزمایش نشان می دهند که بدن شما چقدر خوب می تواند قبل و بعد از نوشیدنی به گلوکز واکنش نشان دهد .

اگر دیابت دارید، پزشک اطلاعاتی را درباره نحوه مدیریت این بیماری به شما می دهد. از جمله:

• چگونه به تنهایی سطح گلوکز خون تان را آنالیز کنید.
• اطلاعاتی در خصوص داروهایی که باید مصرف کنید.
• توصیه های مربوط به رژیم غذایی
• توصیه هایی در خصوص فعالیت فیزیکی

ممکن است نیاز گردد به متخصص غدد مراجعه کنید. احتمالا نیاز گردد اوایل دوره بیماری در فواصل زمانی کم به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که برنامه درمانی تان موثر است. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام، کلید مدیریت صحیح دیابت است.

درمان دیابت نوع 2

شما می توانید دیابت نوع 2 را به طرز موثری کنترل کنید. پزشک شما را هدایت می نماید که هر چند وقت یکبار ضروری است سطح قند خون تان را آنالیز کنید. هدف از این کار این است که سطح قند خون تان در یک محدوده معین باقی بماند و تغییر نکند.

برای مدیریت دیابت نوع 2، به نکات زیر توجه کنید:

• در رژیم غذایی خود مواد غذایی سرشار از فیبر و کربوهیدرات های سالم بگنجانید. خوردن میوه، سبزی و غلات سبوس دار می تواند به ثابت نگه داشتن سطح قند خون یاری کند.
• وعده های غذایی خود را حذف نکنید.
• هنگامی که سیر شدید، از غذا خوردن دست بکشید.
• وزن تان را کنترل کنید و قلب تان را سالم نگه دارید. این یعنی مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده، شیرینی و روغن های حیوانی را به حداقل برسانید.
• هر روز حدود 30 دقیقه ورزش هوازی انجام دهید تا قلب تان سالم بماند. ورزش کردن به کنترل قند خون هم یاری می نماید.

پزشک به شما در تشخیص علائم اولیه بالا بودن و پایین بودن بیش از حد قند خون و کارهایی که باید در هر موقعیت انجام دهید، یاری می نماید. همچنین به شما یاری می نماید متوجه شوید کدام غذاها سالم و کدام یک ناسالم هستند.

مصرف انسولین برای همه افراد مبتلا به دیابت نوع دو ضروری نیست. اگر به مصرف انسولین نیاز دارید، به این دلیل است که پانکراس شما به اندازه کافی انسولین فراوری نمی نماید.

نکته بسیار مهم این است که انسولین را همانطور که پزشک به شما گفته است مصرف کنید. داروهای با نسخه پزشک دیگری هم وجود دارد که به کنترل بیماری یاری می نمایند.

داروهای دیابت نوع دو

در بعضی موارد، تغییر سبک زندگی برای کنترل دیابت نوع 2 کافی است. در غیر این صورت، داروهای زیادی وجود دارد که ممکن است به کنترل دیابت یاری نمایند. بعضی از این داروها عبارتند از:

• متفورین، که می تواند سطح گلوکز را کاهش دهد و واکنش بدن به انسولین را بهبود بخشد.
• انواع سولفونیل اوره (Sulfonylurea)، که می توانند به بدن یاری نمایند تا انسولین بیشتری فراوری کند.
• مگلیتینیدها (Meglitinides) یا گلینیدها (Glinides)، که زود اثر می نمایند و می توانند پانکراس را برای آزادسازی بیشتر انسولین تحریک نمایند.
• تیازولیدیندیون ها (Thiazolidinediones)، که حساسیت بدن را به انسولین افزایش می دهند.
• مهارنماینده های دی پپتیدیل پپتیداز-4 (dipeptidyl peptidase-4 inhibitors)، که داروهای خفیف تری هستند و می توانند در کاهش سطح قند خون موثر باشند.
• آگونیست های گیرنده پپتید-1 شبه گلوکاگن (GLP-1)، که سرعت هضم غذا را کاهش می دهند و سطح قند خون را بهبود می بخشند.
• مهارنماینده های سدیم-گلوکز کوترانسپورتر-2 (SGLT2)، که به جلوگیری از جذب دوباره گلوکز در خون توسط کلیه و ارسال آن به ادرار یاری می نمایند.

هر کدام از این داروها می توانند منجر به عوارض جانبی شوند. ممکن است مدتی طول بکشد تا بهترین دارو یا ترکیبی از داروها را برای درمان دیابت خود پیدا کنید. اگر فشار خون یا کلسترول تان مشکل ساز است، ممکن است برای کنترل آن ها هم به دارو نیاز پیدا کنید .

اگر بدن تان نمی تواند به اندازه کافی انسولین فراوری کند، ممکن است به انسولین درمانی نیاز پیدا کنید. ممکن است به یک تزریق با اثر طولانی نیاز پیدا کنید که بتوانید آن را شب ها انجام دهید، یا ممکن است در طول روز به چند بار تزریق انسولین نیاز داشته باشید.

روش های پیشگیری از دیابت نوع 2

همواره نمی توانید از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری کنید، چون نمی توانید در خصوص ژنتیک، نژاد یا سن خود کاری کنید. با این حال، با انجام بعضی تغییرات در سبک زندگی می توانید آغاز دیابت نوع دو را به تعویق بیندازید یا به طور کامل از آن پیشگیری کنید . در ادامه به بعضی از این تغییرات اشاره می کنیم.

رژیم غذایی

باید مصرف قند و کربوهیدرات های تصفیه شده را محدود و آن ها را با مواد غذایی سالم و مغذی مانند غلات سبوس دار، کربوهیدرات های سالم و فیبر جایگزین کنید. گوشت کم چرب، گوشت مرغ و ماکیان یا ماهی پروتئین مورد نیاز بدن شما را تامین می نمایند.

بدن شما همچنین به اسیدهای چرب امگا 3 نیاز دارد، که دوست دار قلب هستند و در بعضی انواع ماهی ها، چربی های تک غیراشباع و چند اشباع نشده وجود دارند . محصولات لبنی که مصرف می کنید باید کم چرب باشند.

فقط اینکه چه چیزی می خورید مهم نیست، بلکه مقدار غذایی که می خورید هم اهمیت دارد. باید مواظب میزان غذایی که می خورید باشید و سعی کنید هر روز سر ساعت معین غذا بخورید .

ورزش کردن

دیابت نوع 2 با فعالیت کم و ناکافی ارتباط دارد. انجام روزانه 30 دقیقه ورزش های هوازی می تواند سلامت عمومی شما را بهبود ببخشد. سعی کنید علاوه بر ورزش های هوازی، در طول روز نرمش هم داشته باشید.

کنترل وزن

اگر اضافه وزن دارید، احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در شما بیشتر است. دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش کردن روزانه می تواند به شما در کنترل وزن یاری کند. اگر این تغییرات مفید نبودند، پزشک می تواند شما را در خصوص نحوه کاهش وزن بی خطر هدایت کند.

نکته پایانی

دیابت یک بیماری مزمن است که در آن، میزان قند خون کاهش پیدا می نماید. از جمله علائم این بیماری می توانیم به خشکی دهان، افزایش تشنگی، تکرر ادرار، تاری دید و … اشاره کنیم. بعضی عوامل همچون سن، داشتن اضافه وزن و سابقه خانوادگی می توانند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش دهند. اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، باید رژیم غذایی معینی را دنبال کنید و از خوردن بعضی مواد غذایی مانند گوشت گاو، تنقلات فرآوری شده، جگر و غذاهای سرخ کردنی اجتناب کنید.

پیشگیری از دیابت نوع دو همواره امکان پذیر نیست. اما با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی تان می توانید ابتلا به این بیماری را به تعویق بیندازید یا به طور کامل از آن پیشگیری کنید.

منبع: healthline