کشف دو جرم مرموز در درخشان ترین سیاهچاله کیهان
به گزارش وبلاگ کلاس 6، ستاره شناسان می گویند پیروز به کشف دو جرم بسیار بزرگ و مرموز شده اند که از سیاهچاله بزرگ 3C 273، درخشان ترین سیاهچاله شناخته شده در کیهان خارج می شوند.
به گزارش وبلاگ کلاس 6، سیاهچاله بزرگ 3C 273 که در آنالیز منابع امواج رادیویی کیهانی در سال 1959 کشف شد، یک اختروش است که مخفف عبارت شی شبه ستاره ای است، زیرا نور ساطع شده از این غول ها به میزان ای درخشان است که با نور ستاره اشتباه گرفته گردد. اگرچه سیاهچاله ها خود نور ساطع نمی نمایند، اما بزرگ ترین سیاهچاله ها به وسیله چرخش های بزرگ گاز به نام دیسک های برافزایشی احاطه شده اند. همانطور که گاز با سرعت نزدیک به نور به داخل سیاهچاله می افتد، اصطکاک دیسک را گرم می نماید و باعث می گردد که با تشعشع شعله ور گردد که معمولاً به عنوان امواج رادیویی تشخیص داده می گردد.
Quasar 3C 273 اولین کوازاری است که تا به امروز شناسایی شده است. بعلاوه درخشان ترین آن ها نیز است و بیش از 4 تریلیون برابر خورشید ما می درخشد، در حالی که در فاصله بیش از 2.4 میلیارد سال نوری از ما قرار گرفته است. در طول دهه ها، دانشمندان هسته فروزان این سیاه چاله را به طور گسترده مورد مطالعه قرار داده اند، با این حال، از آنجایی که این اختروش بسیار درخشان است، مطالعه کهکشان اطراف که میزبان آن است تقریبا غیرممکن بوده است. این روشنایی قابل توجه، از قضا، دانشمندان را تا حد زیادی در خصوص چگونگی تأثیر کوازار ها بر کهکشان های میزبان خود در تاریکی قرار داده است.
اکنون، مطالعه تازهی که در 28 آوریل در نشریه The Astrophysical Journal منتشر شد، ممکن است در نهایت این شرایط را تغییر دهد. در این مطالعه، تیمی از محققان تلسکوپ رادیویی آرایه میلی متری/زیر میلی متری آتاکاما (ALMA) در شیلی را کالیبره کردند تا درخشش تابشی اختروش 3C 273 را از نور ساطع شده به وسیله کهکشان میزبانش جدا نمایند. پس از این کار آن ها با امواج رادیویی ساطع شده از کهکشان اختروش روبرو شدند که دو ساختار رادیویی بزرگ و مرموز را آشکار می کرد که قبلاً دیده نشده بود.
به نظر می رسد این ساختار یک لکه بزرگی از نور رادیویی است که کل کهکشان را در بر می گیرد، سپس ده ها هزار سال نوری به سمت جنوب غربی کشیده می گردد. این مه رادیویی با ساختار دوم همپوشانی دارد که یک ساختار بزرگ انرژی (موسوم به جت های اخترفیزیکی)، با ده ها هزار سال نوری امتداد است. دانشمندان دقیقاً مطمئن نیستند که چگونه و چرا جت های اخترفیزیکی شکل می گیرند. با این حال، آن ها می دانند که فواره ها معمولاً در اطراف اختروش ها و دیگر سیاه چاله های کلان پرجرم دیده می شوند و احتمالاً از برهم کنش بین سیاه چاله و قرص برافزایش غبارآلود آن ناشی می شوند. جت ها معمولاً از ماده یونیزه شده (با بار الکتریکی) ساخته می شوند و با سرعت نزدیک به نور حرکت می نمایند.
تابش منتشر شده به وسیله این جت ها بسته به فرکانس رادیویی که در آن مشاهده می گردد، می تواند روشن تر یا کم نورتر به نظر برسد، با این حال، ساختار رادیویی بزرگ اطراف کهکشان 3C 273، بدون توجه به فرکانس آن، روشنایی یکنواخت را نشان می دهد. به گفته محققان، این نشان می دهد که این دو ساختار رادیویی به وسیله پدیده های جداگانه و نامرتبط ایجاد شده اند. پس از آزمایش چندین نظریه، تیم به این نتیجه رسیدند که مه رادیویی بزرگ در اطراف کهکشان از گاز هیدروژن ستاره زایی ناشی می گردد که مستقیماً به وسیله خود اختروش یونیزه می گردد. به گفته محققان، این اولین باری است که گاز یونیزه دیده می گردد که ده ها هزار سال نوری در اطراف یک سیاهچاله بسیار پرجرم کشیده شده است.
این کشف بعلاوه می تواند به عنوان کلید یک معمای دیرینه در نجوم نیز در نظر گرفته گردد؛ آیا یک اختروش می تواند گاز زیادی را در کهکشان میزبان خود یونیزه کند که از تشکیل ستاره های تازه جلوگیری کند؟ برای پاسخ به این سوال، محققان جرم تقریبی گاز کهکشان را با دیگر کهکشان های هم نوع و هم میزان مقایسه کردند. آن ها دریافتند اگرچه اختروش میزان بسیار شگفت انگیزی از گاز را یونیزه نموده که مانع ایجاد ستاره های تازه می گردد، اما تشکیل ستاره به طور کلی در کهکشان متوقف نشده است. این نشان می دهد که کهکشان های در حال رشد و شکوفا همچنان می توانند با اختروش های ساطع نماینده تشعشع در مراکزشان وجود داشته باشند.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-وبلاگ کلاس 6
منبع: فرارو